Zanieczyszczone powietrze jako ukryty motor antybiotykooporności – nowe spojrzenie z badań The Lancet Planetary Health 

Czy powi­etrze, którym odd­y­chamy, może przy­czy­ni­ać się do glob­al­nego kryzy­su anty­bio­tykoopornoś­ci? 

Nowe bada­nia opub­likowane w The Lancet Plan­e­tary Health (2023) wskazu­ją na alar­mu­ją­cy związek między zanieczyszcze­niem powi­etrza a rozprzestrzeni­an­iem się genów opornoś­ci na anty­bio­ty­ki. Odkrycie to otwiera nową per­spek­ty­wę na walkę z jed­nym z najpoważniejszych zagrożeń zdrowot­nych XXI wieku. 

PM2,5 i ele­men­ty opornoś­ci anty­bio­tykowej – niewidzialne zagroże­nie

Zanieczyszcze­nie powi­etrza pyłem zaw­ies­zonym PM2,5 (cząst­ki o śred­ni­cy mniejszej niż 2,5 mikrome­tra) od lat łączy się z choroba­mi układu odd­e­chowego, ser­cowo-naczyniowego czy nowot­wora­mi. Jed­nak według najnowszych anal­iz, PM2,5 może również przenosić ele­men­ty gene­ty­czne odpowiedzialne za anty­bio­tykooporność – tzw. antibi­ot­ic resis­tance ele­ments (AREs). 

Te mikroskopi­jne cząst­ki mogą dzi­ałać jak nośni­ki bak­terii opornych na leki oraz genów, które po prze­dosta­niu się do orga­niz­mu – przez wdy­chanie, spoży­cie lub kon­takt ze skażoną wodą czy żywnoś­cią – mogą zwięk­szać ryzyko trud­nych do leczenia infekcji. 

Źródła skaże­nia – od szpi­tali po prze­mysł medy­czny 

Schemat opub­likowany w The Lancet Plan­e­tary Health przed­staw­ia złożony sys­tem emisji i cyrku­lacji AREs: 

• Szpi­tale i fab­ry­ki far­ma­ceu­ty­czne emi­tu­ją do atmos­fery odpady zaw­ier­a­jące leki i bak­terie oporne. 

• Społecznoś­ci miejskie i oczyszczal­nie ścieków przy­czy­ni­a­ją się do emisji, zarówno do powi­etrza, jak i do wód powierzch­niowych. 

• Rol­nict­wo i hodowla zwierząt – stosowanie anty­bio­tyków prowadzi do prze­dostawa­nia się ich pozostałoś­ci do gle­by, wody, a przez pyle­nie – także do atmos­fery. 

• Akwakul­tura wprowadza anty­bio­ty­ki do środowiska wod­nego, które może trafi­ać do łańcucha pokar­mowego. 

• Pro­du­cen­ci wyrobów medy­cznych, takich jak rękaw­ice jed­no­ra­zowe, którzy nie posi­ada­ją wdrożonych i cer­ty­fikowanych sys­temów zarządza­nia jakoś­cią, bez­pieczeńst­wem i ochroną środowiska, mogą istot­nie przy­czy­ni­ać się do emisji PM2,5 – szczegól­nie jeśli korzys­ta­ją z nieod­naw­ial­nych źródeł energii, np. z opala­nia węglem. 

Ludzie mają kon­takt z tymi zanieczyszczeni­a­mi na wiele sposobów – przez odd­y­chanie, kon­takt przez skórę, spoży­cie skażonej wody lub żywnoś­ci, a nawet kąpiel w zanieczyszc­zonych zbiornikach. 

Ukryte kosz­ty ochrony zdrowia – nie każdy pro­dukt chroni w pełni 

Warto również pod­kreślić, że nawet dzi­ała­nia pode­j­mowane w celu ochrony zdrowia – jak stosowanie środ­ków ochrony indy­wid­u­al­nej – mogą mieć negaty­wne kon­sek­wenc­je, jeśli ich pro­dukc­ja nie uwzględ­nia aspek­tów środowiskowych. Pro­dukc­ja wyrobów medy­cznych bez niskoemisyjnych tech­nologii, bez stosowa­nia energii odnaw­ial­nej i bez nad­zoru jakoś­ciowego może zwięk­szać zanieczyszcze­nie powi­etrza i pośred­nio wspier­ać rozwój opornoś­ci bak­terii. 

Dlat­ego odpowiedzialne zakupy, oparte na cer­ty­fikacji i eko­log­icznych stan­dar­d­ach pro­dukcji, powin­ny być ele­mentem poli­ty­ki zrównoważonego roz­wo­ju w ochronie zdrowia. 

Innowa­cyjne rozwiąza­nia w placówkach medy­cznych 

W ramach ogranicza­nia ryzy­ka trans­misji bak­terii opornych w środowisku medy­cznym, szczegól­nie w szpi­ta­lach i gabi­ne­tach, ważne jest stosowanie i wdrażanie odpowied­nich środ­ków ochrony indy­wid­u­al­nej. Najnowocześniejsze tech­nolo­gie pro­duk­cyjne pozwala­ją na wprowadzanie innowa­cyjnych rozwiązań, które gwaran­tu­ją jego najwyższą jakość, bez­pieczeńst­wo, jak również chronią środowisko.  

Rozwiązaniem są rękaw­ice, które łączą ochronę skóry z troską o środowisko.  

Jed­nym z takich rozwiązań są rękaw­ice posi­ada­jące warst­wę ochron­no-naw­ilża­jącą, która jest bez­piecz­na dla osób z atopowym zapale­niem skóry (AZS) oraz wymienione na liś­cie pro­duk­tów far­ma­ceu­ty­cznych do ochrony skóry USP. Pro­dukc­ja danych rękaw­ic jest przy wdrożonych i cer­ty­fikowanych najwyższych stan­dar­d­ach zarządza­nia jakoś­ci i bez­pieczeńst­wa w myśli poli­ty­ki zrównoważonego roz­wo­ju w ochronie zdrowia, jak również przy­czy­nia się do zmniejszenia ryzy­ka podrażnień i reakcji aler­gicznych u per­son­elu medy­cznego.​ 

Kole­jnym rozwiązaniem są rękaw­ice pro­dukowane są z mate­ri­ału nie zaw­ier­a­jącego akcel­er­a­torów chemicznych ani siar­ki, co min­i­mal­izu­je ryzyko wys­tąpi­enia alergii typu I i IV. Rękaw­ice posi­ada­ją powłokę polimerową bez silikonu wyko­naną z innowa­cyjnego mate­ri­ału „SyN­ovus Plus”, który charak­teryzu­ją się wysoką odpornoś­cią zapew­ni­a­jącą doskon­ałą równowagę między wytrzy­małoś­cią a miękkoś­cią, ofer­u­jąc użytkown­ikowi wyso­ki kom­fort noszenia. Cały pro­ces pro­dukcji odby­wa się przy obniżonej emisji CO₂ w zakładach zasi­lanych energią odnaw­ial­ną oraz opa­tr­zone między­nar­o­dowy­mi cer­ty­fikata­mi środowiskowy­mi, a sam mate­ri­ał z którego wyko­nane są rękaw­ice może być pod­dawany recyk­lin­gowi. 

Zas­tosowanie obu rozwiązań w placówkach medy­cznych nie tylko chroni per­son­el przed potenc­jal­ny­mi aler­ge­na­mi i podrażnieni­a­mi, ale także zwięk­sza kom­fort pra­cy oraz ochrony przed potenc­jal­ny­mi zagroże­ni­a­mi związany­mi z dłu­gotr­wałym naraże­niem na czyn­ni­ki zewnętrzne.. W obliczu glob­al­nych wyzwań związanych z anty­bio­tykoopornoś­cią i zanieczyszcze­niem powi­etrza, takie innowa­cyjne pode­jś­cie do środ­ków ochrony oso­bis­tej jest krok­iem w kierunku zdrowszej przyszłoś­ci. Takie pode­jś­cie pokazu­je, że ochrona zdrowia może iść w parze z odpowiedzial­noś­cią za środowisko. 

Wnios­ki i zalece­nia 

Badacze pod­kreśla­ją, że wzrost stęże­nia PM2,5 może być odpowiedzial­ny za nawet 11% wzrost opornoś­ci bak­terii w niek­tórych regionach świa­ta. Co więcej, prog­nozy na kole­jne dekady są alar­mu­jące – do 2050 roku zanieczyszcze­nie powi­etrza może odpowiadać za set­ki tysię­cy zgonów rocznie związanych z infekc­ja­mi odporny­mi na lecze­nie. 

Dlat­ego autorzy apelu­ją o inte­grację poli­ty­ki zdrowia pub­licznego z dzi­ała­ni­a­mi na rzecz ochrony środowiska. Kluc­zowe dzi­ała­nia to: 

• redukc­ja emisji pyłów zaw­ies­zonych PM2,5, 

• poprawa zarządza­nia odpada­mi far­ma­ceu­ty­czny­mi, 

• ogranicze­nie naduży­wa­nia anty­bio­tyków w medy­cynie i rol­nictwie, 
• oraz pro­mowanie niskoemisyjnej, cer­ty­fikowanej pro­dukcji sprzę­tu medy­cznego, w tym środ­ków ochrony indy­wid­u­al­nej. 

Sum­ma­ry 

Zanieczyszcze­nie powi­etrza to nie tylko prob­lem kli­maty­czny czy pul­mono­log­iczny – to także ukry­ty czyn­nik napędza­ją­cy glob­al­ną anty­bio­tykooporność. Nowe bada­nia pokazu­ją, jak złożone i wieloźródłowe są mech­a­nizmy rozprzestrzeni­a­nia się genów opornoś­ci, i jak ważne jest sys­te­mowe pode­jś­cie – obe­j­mu­jące zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska. 

Czyste powi­etrze i czys­ta pro­dukc­ja to nie tylko cele eko­log­iczne, ale i warunek skutecznej wal­ki z glob­al­nym kryzy­sem zdrowot­nym. 

Sources: 

1.  Zhu, Y.-G., Zhao, Y., Li, B., Huang, C.-L., Zhang, S.-Y., Yu, S., et al. (2023). 
   Air pol­lu­tion and antibi­ot­ic resis­tance: A glob­al rela­tion­ship revealed by a mul­ti-coun­try study. 
   The Lancet Plan­e­tary Health, 7(9), e649–e659. 
   https://doi.org/10.1016/S2542-5196(23)00152–4 

2. World Health Orga­ni­za­tion (WHO). (2020). 
   Antimi­cro­bial resis­tance and the envi­ron­ment: An emerg­ing area of con­cern. 
   https://www.who.int/publications/i/item/9789240014472 

3. Chat­ter­jee, A., Modarai, M., Nay­lor, N. R., Boyd, S. E., Atun, R., Bar­low, J., & Holmes, A. H. (2018). 
   Quan­ti­fy­ing dri­vers of antibi­ot­ic resis­tance in humans: a sys­tem­at­ic review. 
   The Lancet Infec­tious Dis­eases, 18(12), e368–e378. 
   https://doi.org/10.1016/S1473-3099(18)30296–2 

4. Li, B., Yang, Y., Ma, L., Ju, F., Guo, F., Tied­je, J. M., & Zhang, T. (2015). 
   Metage­nom­ic and net­work analy­sis reveal wide dis­tri­b­u­tion and co-occur­rence of envi­ron­men­tal antibi­ot­ic resis­tance genes. 
   The ISME Jour­nal, 9, 2490–2502. 
   https://doi.org/10.1038/ismej.2015.59 

5. Chen, Q.-L., An, X.-L., Li, H., Su, J.-Q., Ma, Y., & Zhu, Y.-G. (2016). 
   Long-term field appli­ca­tion of sewage sludge increas­es the abun­dance of antibi­ot­ic resis­tance genes in soil. 
   Envi­ron­ment Inter­na­tion­al, 92–93, 1–10. 
   https://doi.org/10.1016/j.envint.2016.03.026 

6. Ash­bolt, N. J., Amezqui­ta, A., Back­haus, T., Bor­riel­lo, P., Brandt, K. K., Col­lignon, P., et al. (2013). 
   Human Health Risk Assess­ment (HHRA) for envi­ron­men­tal devel­op­ment and trans­fer of antibi­ot­ic resis­tance. 
   Envi­ron­men­tal Health Per­spec­tives, 121(9), 993‑1001. 
   https://doi.org/10.1289/ehp.1206316 

7. van Bruggen, A. H. C., Finckh, M. R., & He, M. (2023). 
   Air­borne routes of antibi­ot­ic resis­tance gene trans­mis­sion in the envi­ron­ment. 
   Fron­tiers in Micro­bi­ol­o­gy, 14, 1163212. 
   https://doi.org/10.3389/fmicb.2023.1163212 

8. Euro­pean Cen­tre for Dis­ease Pre­ven­tion and Con­trol (ECDC). (2023). 
   Antimi­cro­bial resis­tance sur­veil­lance in Europe 2023 – Annu­al report. 
   https://www.ecdc.europa.eu/en/antimicrobial-resistance/surveillance-and-disease-data/report 

9. OECD. (2022). 
   Tack­ling antimi­cro­bial resis­tance: Ensur­ing sus­tain­able invest­ment in AMR. 
   Organ­i­sa­tion for Eco­nom­ic Co-oper­a­tion and Devel­op­ment. 
   https://www.oecd.org/health/tackling-antimicrobial-resistance.htm 

10. Küm­mer­er, K. (2009). 
    Antibi­otics in the aquat­ic environment–a review–part I. 
    Chemos­phere, 75(4), 417–434. 
    https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2008.11.086 

11. https://hartalega.com.my/sustainability/ 

12. https://hartalega.com.my/speciality_type/colloidal-oatmeal-coated-gloves 

https://gotgloves.com/