Polski
Single-use gloves provide basic protection used in contact with contaminated surfaces, body fluids, and biological agents. They constitute a barrier against most microbiological hazards and some chemical ones, provided that the rules of proper use are observed. What protection do medical gloves offer and why does their use not exempt from observing other precautionary measures?
Przed czym chronią rękawiczki?
Jednorazowe rękawiczki medyczne (lateksowe, nitrylowe) mają za zadanie zabezpieczać dłonie personelu medycznego przed bezpośrednim kontaktem z materiałem skażonym mikrobiologicznie, a także przed przenoszeniem patogenów na pacjentów. Zakażenia szpitalne są bowiem jedną z najczęstszych przyczyn powikłań i śmiertelności wśród osób przebywających w szpitalu [1]. Rękawiczki mają zabezpieczać nie tylko personel medyczny i pacjentów, ale też osoby udzielające pierwszej pomocy przed zakażeniem głównie patogenami przenoszonymi we krwi i w płynach ustrojowych.
Rękawiczki diagnostyczne muszą spełniać wymagania dotyczące ochrony przed czynnikami mikrobiologicznymi, muszą też być szczelne oraz odporne na przesiąkanie. Takie rękawiczki chronią przed zakażeniem m.in. wirusem HIV, wirusem żółtaczki, wirusem opryszczki [3], zakażeniami szpitalnymi, m.in. Staphylococcus aureus, Pseudomonas spp., Escherichia coli, rotawirusami, drożdżami i grzybami w tym Candidia sp., które odpowiadają za znaczny odsetek zakażeń szpitalnych [1], a także przed patogenami przenoszonymi na dłoniach w okolice dróg oddechowych m.in. koronawirusy oraz wirusy odpowiedzialne za grypę i infekcje sezonowe.
To, jaką ochronę zapewniają rękawice medyczne, w dużej mierze zależy od ich użytkowania i przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Rękawice nie gwarantują bowiem ochrony przed czynnikami mechanicznymi, choć dostępne są modele charakteryzujące się zwiększoną odpornością na przekłucia. Skuteczność ochrony może być zmniejszona z wielu powodów, na przykład kontakcie z anionowymi lub amfoterycznymi substancjami czyszczącymi [3]. Rękawiczki nie będą też stanowiły ochrony przed zakażeniem w przypadku, gdy użytkownik będzie dotykał zabrudzonymi rękawiczkami twarzy lub innych, nieosłoniętych części ciała.
Rękawiczki używane w przestrzeni publicznej
Wiele bakterii i wirusów utrzymuje się przez pewien czas na przedmiotach codziennego użytku w przestrzeni publicznej. Wystarczy dotknąć klamki brudnymi dłońmi, by ją skazić i narazić kolejne osoby. Podstawą zapobiegania tego typu transmisji zakażeń jest higiena rąk, a więc dokładne ich mycie po skorzystaniu z toalety, a także w każdej sytuacji, gdy dochodzi do zabrudzenia dłoni. W większości przypadków wystarczy umyć ręce zwykłym mydłem pod ciepłą, bieżącą wodą [2]. W sytuacjach, w których nie ma możliwości umycia dłoni, zaleca się dezynfekcję płynami do odkażania. W związku z sytuacją epidemiologiczną w kraju, dozowniki płynu do dezynfekcji są powszechnie dostępne, warto jednak nosić ze sobą małą buteleczkę płynu oraz rękawiczki jednorazowe i korzystać z nich w miarę potrzeby.
Źle używane rękawiczki nie chronią
W pewnych okolicznościach rękawiczki jednorazowe mogą stać się źródłem zakażenia. Dotyczy do sytuacji, w których zasady bezpieczeństwa nie są przestrzegane. Nie należy dotykać rękami twarzy, rękawiczki muszą być często zmieniane i nie można ich używać wielokrotnie, do każdego pacjenta należy użyć nowej pary, a zużyte utylizować zgodnie z proceduramand. To samo dotyczy osób używających tego rodzaju ochrony w warunkach poza szpitalnych – rękawiczki należy ściągnąć po wyjściu ze sklepu, czy też po kontakcie z zabrudzoną powierzchnią i nie używać ich ponownie. Nie zwalnia to jednocześnie z higieny dłoni [4].
Źródłem zakażenie może być nieprawidłowy sposób zakładania i zdejmowania rękawiczek, fałszywe poczucie bezpieczeństwa przed zarazkami, czy przypadkowe uszkodzenie materiału [3]. Zwłaszcza należy uważać na tanie rękawiczki foliowe dostępne do powszechnego użytku, które nie stanowią ochrony przed mikroorganizmami.
Rękawiczki a ochrona przed zakażeniem – złote zasady
Aby mieć pewność, że rękawiczki zapewnią najwyższą możliwą ochronę przed zakażeniem, stosuj poniższe zasady bezpieczeństwa:
- Noś przy sobie kilka par – najlepiej w plecaku lub torebce. Brak rękawiczek to brak ochrony; warto być przygotowanym na różne sytuacje.
- Korzystaj z płynu do dezynfekcji rąk, również po zdjęciu rękawiczek. Nigdy nie wiesz, czy skóra nie została przypadkiem skażona.
- Utrzymuj higienę dłoni – myj je tak często, jak to konieczne.
- Gdy masz rękawiczki na dłoniach, unikaj dotykania twarzy.
- Stosuj dobre rękawiczki ochronne: lateksowe, nitrylowe lub winylowe.
- Gdy zauważysz, że rękawiczka uległa uszkodzeniu, zdejmij ją i wymień na nową. Możesz też używać dwóch par rękawiczek, założonych jedna na drugą, co zapewni dodatkową warstwę ochronną i ułatwi zmianę zabrudzonej pary na czystą.
- Stosuj się do zasad używania rękawiczek jednorazowych.
Pamiętaj, że…
Rękawiczki stanowią skuteczną ochronę przed zakażeniem, wyłącznie przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa i ich prawidłowego stosowania.
Bibliography:
1. dr n. med. Katarzyna Majda, lek. Sławomir Gondek, „Zmniejszenie ilości zakażeń szpitalnych poprzez odpowiedni dobór rękawic”, Skamex Sp. z o.o. Sp.k.;
2. dr med. Jacek Mrukowicz, „Higiena rąk”, portal mp.pl dział dla pacjentów (06.10.2016);
3. Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, „Rękawice chroniące przed czynnikami biologicznymi”, ciop.pl
4. dr n. med. Tomasz Ozorowski, „Higiena rąk personelu medycznego w Polsce”, portal mp.pl dział infekcje (04,05.2018);
5. dr n.med. Katarzyna Majda, lek. Sławomir Gondek, „Czystość mikrobiologiczna rękawic przed użyciem”, Skamex Sp. z o.o. Sp.k.;