English
lic. rat. med. Jerzy A. Kozłowski
Medyczne rękawiczki jednorazowe muszą spełniać konkretne wymogi pod względem ochrony przed czynnikami biologicznymi i chemicznymi, charakteryzować się wytrzymałością, a także zapewniać swobodę ruchów.. Nie jest łatwo spełnić wszystkie te warunki jednocześnie. Przygotowaliśmy zestawienie cech, aby ułatwić decyzję o tym, jakie rękawice wybrać i oprzeć ją na konkretnych potrzebach.
Cechy ogólne rękawiczek jednorazowych
W placówkach medycznych zaleca się stosowanie rękawic diagnostyczno-ochronnych oznaczonych jako wyrób medyczny oraz środek ochrony osobistej. Takie rękawice muszą spełniać wymagania opisane w odpowiednich normach europejskich, a producenci muszą zadbać o to, by ich akcesoria były zgodne z wymaganiami dyrektyw. Istotnym parametrem dla rękawiczek jednorazowych jest czas przenikania substancji chemicznych i ochrona przed mikroorganizmami. Ocena zgodności z wymaganiami wykonywana jest poprzez wykonanie testów opisywanych w normach: EN 455-1, -2, -3, -4, EN 420, EN 374-1,-2, -3, EN 388 [4]. Wykaz norm dla rękawic medycznych i ich szersze omówienie znajdziesz tutaj.
Rękawiczki medyczne – rodzaje ze względu na przeznaczenie
Rękawiczki jednorazowe powinny zapewniać skuteczną ochronę zarówno w bezpośrednim kontakcie z pacjentem, jak i przy wykonywaniu procedur takich jak: dezynfekcja powierzchni, kontakt z substancjami chemicznymi, utylizacja odpadów czy styczność z materiałem biologicznym. Pewne rodzaje rękawic mogą lepiej sprawdzać się w konkretnych zastosowaniach, dlatego na rynku istnieje bogaty wybór modeli, różniących się pod względem użytych materiałów i technologii, jak i przeznaczenia.
Rękawice diagnostyczne – to najczęściej wykorzystywane, uniwersalne rękawiczki jednorazowe. Zaliczane są do wyrobów medycznych klasy I, czyli sklasyfikowane są, jako wyroby nieinwazyjne. Większość dostępnych rękawic diagnostycznych, jako środek ochrony osobistej mieści się w kategorii III (ś.o.o. o złożonej konstrukcji, do wysokiego ryzyka) i spełnia europejskie normy dla rękawiczek ochronnych [2,4]. Różnice, jakie występują pomiędzy nimi, wynikają przede wszystkim ze względu na rodzaj materiału, z którego zostały wykonane (lateks, nitryl, winyl). Stanowią one ochronę personelu, ale też chronią pacjenta przed przenoszeniem patogenów mogących znajdować się na rękach pracowników ochrony zdrowia. Rękawice diagnostyczne dostępne są w standardowych rozmiarach od XS do XL i są stosunkowo cienkie, dzięki czemu zapewniają równocześnie ochronę i dobre czucie w palcach.
Rękawice chirurgiczne i mikrochirurgiczne – stosowane są w warunkach wymagających zachowania jałowego pola operacyjnego. Pakowane są sterylnie, dzięki czemu na powierzchni rękawiczek nie ma drobnoustrojów, co minimalizuje ryzyko przeniesienia infekcji. Aby rękawiczki w pełni chroniły, znaczenie ma zarówno proces produkcyjny, pakowanie, jak i prawidłowy sposób ich użytkowania – wszystko musi przebiegać przy zachowaniu zasad aseptyki.
Ten rodzaj rękawiczek medycznych wykonywany jest z wysokiej jakości lateksu lub materiałów syntetycznych, charakteryzuje je wysoka elastyczność i odporność. Bardzo dobrze przylegają do dłoni, ale ważny też jest dobór odpowiedniego rozmiaru, by nie ograniczały ruchów, ani nie były zbyt luźne. Najczęściej dostępne są rozmiary od 5 do 9,5.
Rękawice specjalnego przeznaczenia – oprócz wymienionych powyżej istnieje wybór modeli do bardzo konkretnych celów, różniących się między sobą konstrukcją i cechami. Na przykład rękawice ginekologiczne i położnicze mają specjalne przedłużone mankiety, ich długość całkowita to około 50 cm, przez co zapewniają ochronę rąk i przedramion. Z kolei rękawice ortopedyczne są bardzo wytrzymałe, co ogranicza ryzyko ich przypadkowego uszkodzenia.
Rękawiczki jednorazowe – rodzaje ze względu na materiał
Zastanawiając się, jakie rękawiczki wybrać, należy rozważyć nie tylko ich przeznaczenie, ale także to, z jakiego materiału zostały wykonane. Wyróżniamy rękawiczki nitrylowe, które są najpopularniejsze oraz winylowe i lateksowe. Różnicom pomiędzy rękawiczkami lateksowymi, nitrylowymi i winylowymi poświęciliśmy cały osobny artykuł, do którego odsyłamy zainteresowanych.
Jednorazowa odzież ochronna, do której należą rękawiczki medyczne, ma kluczowe znaczenie dla zabezpieczenia się przed patogenami. Właściwy dobór rodzaju rękawiczek i przestrzeganie procedur zwiększa bezpieczeństwo pracownika i pacjenta, a także zapewnia optymalizację kosztów na środki ochrony osobistej [1].
Bibliografia:
1. Aleksandra A. Zasada, Dobór jednorazowych środków ochrony osobistej do pracy z materiałem zawierającym wysoce niebezpieczne patogeny, Med. Dośw. Mikrobiol., 2015, 67: 141 – 147;
2. Katarzyna Majda, Sławomir Gondek, Oznakowanie rękawic ochronnych, skamex.com.pl
3. Hanna Doleżych-Teister, Gajne Martirosian, Czy rękawice są skuteczną barierą dla zakażeń związanych z opieką zdrowotną, Zakażenia XXI wieku 2019;2(3) s. 157-162;
4. Sławomir Gondek, Porównanie cienkich rękawic diagnostyczno-ochronnych lateksowych i nitrylowych w kontekście poziomu ochrony przed Covid-19 oraz innymi zagrożeniami., skamex.com.pl