Podwójna tarcza dla chirurga – skuteczna ochrona dzięki podwójnemu rękawiczkowaniu

Co to jest „sys­tem pod­wójnego rękaw­iczkowa­nia”?

Pod­sta­wowym zadaniem rękaw­icy chirur­gicznej jest skuteczne utrzy­manie bari­ery pomiędzy zdezyn­fekowaną skóra rąk chirurga/instrumentariuszki a jałowym polem oper­a­cyjnym oraz narzędzi­a­mi chirur­giczny­mi. Bari­era jest utrzy­mana i skutecz­na dopó­ki rękaw­ice są szczelne, tz. nie zostaną uszkod­zone w trak­cie zabiegu. Zakładanie pod­wójnych rękaw­ic (dou­ble glov­ing) pole­ga na jed­noczes­nym nosze­niu dwóch par jałowych rękaw­ic chirur­gicznych — zwyk­le z kolorową, kon­trastową rękaw­icą pod spo­dem. Dzię­ki kon­trastowi kolorów moż­na łatwiej i szy­b­ciej wykryć per­forację rękaw­icy zewnętrznej i naty­ch­mi­ast ją wymienić. Bada­nia pokazu­ją, że takie rozwiązanie znaczą­co zmniejsza ryzyko prz­er­wa­nia bari­ery ochron­nej dłoni oper­a­to­ra i zespołu (1).

 

Dlaczego sys­tem pod­wójny szczegól­nie dobrze sprawdza się w orto­pe­dii?

Orto­pe­dia należy do spec­jal­noś­ci o wysokim ryzyku per­foracji z uwa­gi na ostre krawędzie koś­ci, śru­by i inten­sy­wną pracę narzędzi. W wielu seria bada­ni­ach ilość per­foracji pod­czas zabiegów ortope­dy­cznych się­gała kilkunastu–kilkudziesięciu pro­cent, a ryzyko rosło wraz z cza­sem trwa­nia zabiegu i eta­pa­mi o dużej manip­u­lacji kost­nej (2).

Dane lit­er­atur­owe wskazu­ją, że wewnętrz­na rękaw­ica w sys­temie pod­wójnym uszkadza się wielokrot­nie rzadziej niż rękaw­ica zewnętrz­na, co real­nie zabez­piecza dłoń oper­a­to­ra i ogranicza kon­t­a­m­i­nację pola oper­a­cyjnego i narzędzi. W przeglądzie z 2025 r. oraz anal­izach bieżą­cych (Jour­nal of Hos­pi­tal Infec­tion) dla pro­ce­dur ura­zowo-ortope­dy­cznych różni­ca między per­forac­ja­mi rękaw­ic wewnętrznych a zewnętrznych była znaczą­ca (3).

Co więcej, w bada­ni­ach nad konkret­ny­mi pro­ce­du­ra­mi ortope­dy­czny­mi (np. sta­bi­liza­c­ja śród­szpikowa zła­mań przezkrę­tar­zowych) łącz­na częs­tość per­foracji wszys­t­kich rękaw­ic wynosiła ok. 17%, a najwięcej uszkodzeń następowało pod­czas wierce­nia i zakłada­nia blokady proksy­mal­nej — etapy te są więc dobry­mi „syg­nała­mi” do rutynowej wymi­any zewnętrznej pary rękawic(4).

Dodatkowo zauważono wyraźnie mniej per­foracji „wewnętrznej” rękaw­icy w porów­na­niu z pracą w jed­nej parze. Najnowszy przegląd sys­tem­aty­czny (2025) wykazał, że per­forac­je rękaw­icy wewnętrznej przy pod­wójnym rękaw­iczkowa­niu wynosiły ok. 1,9–2,3% ver­sus 8,8–9,8% przy poje­dynczej rękaw­icy (OR ~0,2). Efekt doty­czył zarówno stan­dar­d­owych, jak i wskaźnikowych zestawów (5).

Pod­sumowanie:
Sys­tem pod­wójnego zakłada­nia rękaw­ic, szczegól­nie w wari­an­cie z rękaw­icą kolorową na spodzie i planową wymi­aną zewnętrznej pary w kluc­zowych momen­tach zabiegu, znaczą­co zwięk­sza bez­pieczeńst­wo pra­cy zespołu oper­a­cyjnego i pac­jen­tów. W porów­na­niu z poje­dynczą rękaw­icą zapew­nia skuteczniejszą bari­erę ochron­ną przed kon­tak­tem z krwią i pły­na­mi ustro­jowy­mi, a także pozwala szy­b­ciej wykry­wać i elim­i­nować uszkodzenia. Bada­nia potwierdza­ją, że w pro­ce­du­rach o wysokim ryzyku, takich jak zabie­gi na koś­ci­ach i implan­tach, reduku­je on liczbę per­foracji wewnętrznej rękaw­icy nawet kilkukrot­nie. W efek­cie zmniejsza potenc­jal­ną ekspozy­cję na patoge­ny, ogranicza ryzyko zakażeń miejs­ca oper­owanego oraz pod­nosi ogól­ny poziom higieny i asep­ty­ki. Z uwa­gi na udoku­men­towaną skuteczność, pros­totę wdroże­nia i nis­ki koszt w sto­sunku do potenc­jal­nych korzyś­ci zdrowot­nych, sys­tem pod­wójnego rękaw­iczkowa­nia powinien być trak­towany jako ele­ment stan­dar­d­owej prak­ty­ki oper­a­cyjnej, zwłaszcza w spec­jal­noś­ci­ach o pod­wyżs­zonym ryzyku uszkodzenia rękaw­ic.

Źródła:

1/5. Singh K.V. i wsp. Dou­ble glov­ing for self-pro­tec­tion in high-risk surg­eries. Sys­tem­at­ic Reviews, 2025. Meta-anal­iza.


2. Lee S.Y. What Role Does a Col­ored Under Glove Have in Detect­ing Glove Per­fo­ra­tion in Foot and Ankle Pro­ce­dures? Clin­i­cal Orthopaedics and Relat­ed Research, 480(12), 2327–2334, grudzień 2022.


3. Rip­pon M.G. i wsp. Glove breach occur­rence dur­ing sur­gi­cal pro­ce­dures: the ben­e­fits of double/indicator sys­tem gloves. Jour­nal of Hos­pi­tal Infec­tion, 92–113, 2025.


4. San­tol J. i wsp. Sur­gi­cal glove per­fo­ra­tion dur­ing intramedullary nail­ing of intertrochanteric frac­tures. Sci­en­tif­ic Reports, 15, art. 1203, 2025.