Szkodliwość akceleratorów chemicznych wulkanizacji dla użytkowników rękawic medycznych

Lek. Sławomir Gondek 

Słowa kluczowe:

akceleratory, rękawice medyczne, alergia 

Szkodliwość akceleratorów chemicznych wulkanizacji dla użytkowników rękawic medycznych 

Rękawice medyczne są niezbędnym elementem ochrony osobistej pracowników służby zdrowia, którzy narażeni są na kontakt z różnymi substancjami biologicznymi i chemicznymi. Rękawice medyczne mogą być wykonane z różnych materiałów, takich jak lateks naturalny, nitryl, winyl, neopren czy poliuretan. Niektóre z tych materiałów wymagają procesu wulkanizacji, czyli utwardzania gumy za pomocą siarki i innych dodatków chemicznych. Wulkanizacja poprawia właściwości mechaniczne i termiczne rękawic, ale może też powodować niepożądane skutki uboczne dla użytkowników i pacjentów. 

Jednym z takich skutków jest ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych na składniki rękawic. Najczęściej dotyczy to alergii na białka lateksu naturalnego, która może objawiać się wysypką, świądem, pokrzywką, obrzękiem naczynioruchowym, a nawet wstrząsem anafilaktycznym. Alergia na lateks jest częstsza u osób często narażonych na kontakt z tym materiałem, np. pracowników służby zdrowia, pacjentów z wieloma zabiegami chirurgicznymi czy osób z wrodzonymi wadami serca. Alergia na lateks może być wykryta za pomocą testów skórnych lub serologicznych. 

Innym rodzajem alergii jest alergia na akceleratory wulkanizacji, czyli substancje chemiczne dodawane do gumy w celu przyspieszenia procesu utwardzania. Do najczęściej stosowanych akceleratorów należą tiuramy, tiazole, karbamidy i tiokarbamidy. Alergia na akceleratory wulkanizacji objawia się opóźnionymi reakcjami kontaktowymi typu IV, które pojawiają się po kilku godzinach lub dniach od ekspozycji na alergen. Reakcje te mogą obejmować zaczerwienienie, obrzęk, pęcherze, nadżerki i nadkażenia skóry dłoni lub innych części ciała mających kontakt z rękawicami. Alergia na akceleratory wulkanizacji może być wykryta za pomocą testu płatkowego (patch test), który polega na naklejeniu na skórę plastra z alergenem i ocenie reakcji po 48-72 godzinach. 

Alergie na rękawice medyczne mogą mieć negatywne konsekwencje zarówno dla użytkowników, jak i pacjentów. Dla użytkowników oznaczają one dyskomfort, ból, zaburzenia funkcji dłoni i ryzyko powikłań infekcyjnych. Dla pacjentów mogą oznaczać ryzyko przeniesienia zakażenia w związku z unikaniem przez pracowników ochrony zdrowia właściwej dezynfekcji rąk wskutek zmian zapalnych na skórze. Alergie na rękawice medyczne mogą też wpływać na jakość pracy i życia użytkowników oraz ograniczać ich możliwości zawodowe. 

W celu zapobiegania lub zmniejszania ryzyka wystąpienia alergii na rękawice medyczne można podjąć następujące kroki: 

• Wybierać rękawice bez akceleratorów wulkanizacji lub z ograniczoną ich zawartością, jeśli istnieje alergia na te substancje. 
• Wybierać rękawice syntetyczne zamiast lateksowych, jeśli istnieje alergia na białka lateksu. 
• Wybierać rękawice o odpowiednim rozmiarze i jakości, spełniające normy europejskie i międzynarodowe. 
• Unikać rękawic pudrowanych, które mogą ułatwiać przenikanie alergenów przez skórę lub drogi oddechowe. 
• Zmieniać rękawice co najmniej co 2 godziny lub częściej, jeśli są uszkodzone lub zabrudzone. 
• Nakładać rękawice zawsze na suche dłonie dając zawsze czas na pełne odparowanie środka dezynfekującego 
• Unikać kontaktu z innymi źródłami lateksu lub akceleratorów wulkanizacji, np. balonami, prezerwatywami, gumowymi zabawkami czy klejami. 
• Konsultować się z lekarzem w razie wystąpienia objawów alergii i poddawać się odpowiednim testom diagnostycznym.