Jakość
w trosce o bezpieczeństwo
Jakość
w trosce o bezpieczeństwo
dr n.med. Katarzyna Majda
Skamex Sp. z o.o. sp.k.
Streszczenie
Nieustannie narastający problem lekooporności obejmujący coraz szerszą grupę leków nakazuje zwrócenie szczególnej uwagi na skuteczne metody prewencyjne. Z uwagi na fakt, że dłonie personelu medycznego są najczęstszym wektorem drobnoustrojów, podkreśla się istotę przestrzegania oraz pełnej skuteczności higieny rąk. Przy ciągłym narażeniu dłoni pracowników opieki zdrowotnej na zewnętrzne czynniki uszkadzające barierowość skóry zalecane jest stosowanie rozwiązań rekompensujących takie działanie. Najnowszej generacji rękawiczki medyczne z wewnętrzną powłoką z proteinami jedwabiu stanowią przełomowe rozwiązanie w prewencji zakażeń szpitalnych. Wewnętrzne pokrycie z serycyną w rękawicach diagnostycznych pozwala osiągnąć pełną ochronę ich użytkownika, ale i bardziej skuteczną higienę rąk, uzupełnioną przeciwdrobnoustrojowym działaniem protein jedwabiu. Poprawa ciągłości bariery skórnej obniża kolonizację, a tym samym przenoszenie drobnoustrojów na dłoniach oraz przywraca naturalną ochronę. Biokompatybilność jedwabiu umożliwia korzystanie z jego fenomenalnych właściwości nawet w przypadku najbardziej wrażliwej skóry.
A constantly growing problem of drug resistance involving wider and wider range of drugs requires special attention to the effective methods of prevention. Due to the fact hands of medical staff are the most common vector for pathogens a full compliance with hand hygiene must be stressed. A continuous exposure of healthcare workers' hands to external factors damaging the skin barrier needs solutions to compensate for this effect. The latest generation of gloves coated inside with silk proteins provide a breakthrough in the prevention of nosocomial infections. Internal coating of examination gloves containing a sericin offers a full protection of the user and more effective hand hygiene, supplemented by an antimicrobial action of silk proteins. Improving the continuity of the skin barrier reduces microbial colonization, impairs transfer of microorganisms on hands and restores the natural protection. Biocompatibility of silk allows the use of its phenomenal properties on even the most sensitive skin.
Słowa kluczowe: rękawice diagnostyczne, rękawiczki medyczne, jedwab naturalny, serycyna, higiena rąk, prewencja zakażeń szpitalnych, rękawice nitrylowe Sempercare® Silk
Key words: examination gloves, silk, sericin, hand hygiene, prevention of hospital infections
Drobnoustroje zawsze stanowiły ogromne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka, często dziesiątkowały całe społeczności. Znaczne ograniczenie umieralności z powodu infekcji osiągnięto dopiero na przełomie XIX i XX wieku dzięki wprowadzeniu zasad aseptyki i antyseptyki, oraz odkryciu i zastosowaniu penicyliny przez Aleksandra Fleminga w 1928 roku. Od tego czasu antybiotyki są stosowane szeroko, nie tylko w terapii chorób pochodzenia bakteryjnego ale i w prewencji zakażeń np. po zabiegach chirurgicznych. Niestety, coraz częściej diagnozuje się zakażenia szczepami bakterii opornych na antybiotyki, także wykazujących oporność wielolekową. Doskonałe warunki do tworzenia i rozwoju szczepów opornych na antybiotyki występują w środowisku szpitalnym [1]. Farmakologia Goodmana & Gilmana wskazuje skalę problemu: statystyki ze Stanów Zjednoczonych potwierdziły, że 70% z pośród badanych szczepów bakterii związanych z zakażeniami szpitalnymi było opornych na co najmniej jeden lek wykorzystywany wcześniej w zwalczaniu danej bakterii [2].
Zwiększona konsumpcja antybiotyków sprzyja powstawaniu oporności u coraz większej liczby szczepów bakteryjnych, a tym samym wzrasta ryzyko pozbawienia medycyny efektywnych metod leczenia wielu infekcji. W raporcie sporządzonym na zlecenie brytyjskiego rządu „Review on Antimicrobial Resistance” opublikowano prognozy, według których do 2020 roku antybiotykooporne bakterie spowodują śmierć nawet do 100 000 000 osób [3].
Wszechobecne w środowisku szpitalnym różne typy patogenów zagrażają nie tylko pacjentom wykazującym zwykle obniżoną odporność, ale i ze względu na stałe narażenie także pracownikom opieki zdrowotnej. Ograniczenie zużycia antybiotyków i skuteczna prewencja zakażeń poprzez zastosowanie rozwiązań o udowodnionej skuteczności stają się coraz bardziej istotne, jeśli nie najważniejsze.
Najczęstszą drogą transmisji drobnoustrojów w szpitalu jest kontakt pośredni poprzez dłonie personelu medycznego. W związku z powyższym, jednym z podstawowych elementów prewencji zakażeń w opiece zdrowotnej są skuteczne mycie i dezynfekcja rąk. Zbiór rekomendacji, zasad postępowania oraz technik higieny rąk opisują międzynarodowe zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) [5] oraz wytyczne Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Epidemiologicznych (PSPE) [6].
W skutecznym ograniczeniu ryzyka przenoszenia drobnoustrojów przez dłonie pracowników opieki zdrowotnej, poza jakością i ilością przeprowadzenia mycia i dezynfekcji, niezwykle istotne jest zachowanie ciągłości bariery skórnej. Uszkodzona skóra sprzyja większej kolonizacji patogenami. Jednocześnie pracownicy opieki zdrowotnej ze względu na intensywność wykonywanych obowiązków nie są w stanie stosować środków pielęgnacyjnych pomiędzy każdorazowymi zmianami rękawiczek medycznych.
rękawiczki nitrylowe, rękawiczki nitrylowe sempermed, rękawiczki nitrylowe bezpudrowe.
Uszkodzenia bariery skórnej występują bardzo często wśród pracowników opieki zdrowotnej. Blisko 90% spośród ankietowanych 105 pielęgniarek wskazało suchość i zniszczenie skóry dłoni jako główny problem wynikający z pracy zawodowej [6]. Najczęściej obserwowane zmiany skórne to suchość, zaczerwienienie, łuszczenie i świąd [7,8]. Podczas mycia i dezynfekcji rąk poza wysuszaniem skóry, dochodzi także do denaturacji warstwy rogowej i usuwania warstwy lipidowej [4]. Nie należy zapominać o specyficznym mikrośrodowisku powstającym pod szczelną rękawicą sprzyjającemu maceracji naskórka i podrażnieniom mechanicznym. Wyżej opisane czynniki powodują przerwanie ciągłości bariery skórnej (Rysunek 1.). Nawet niewielkie zmiany przy powtarzającej się ekspozycji na czynniki uszkadzające, mogą się kumulować i prowadzić do nieprzyjemnych, bolesnych zmian chorobowych - dermatoz, rozpoznanych u 25-55% pielęgniarek [4].
Rysunek 1. Porównanie zdrowej i uszkodzonej bariery skórnej (www.eonpharma.com/dry-skin.html)
Liczne badania wykazały, że na uszkodzonej skórze personelu medycznego przenoszone jest więcej drobnoustrojów w porównaniu do skóry zdrowej. Gentamecynooporny Staphylococcus warneri izolowany był niemal 3 krotnie częściej na uszkodzonej skórze pielęgniarek w porównaniu do skóry zdrowej [9]. Larson E.L. i wsp. z kolei potwierdzili, że u pielęgniarek z uszkodzoną skórą dwukrotnie częściej obserwowano kolonizację Staphylococcus hominis (p=0,02) i Candida albicans (p=0,3); u 23% pielęgniarek z uszkodzoną skórą wyizolowano Staphylococcus aureus (p=0,11), którego nie było na skórze zdrowej; ponad dwukrotnie częściej Staphylococcus hominis był metycylinooporny na uszkodzonej skórze (p=0,14) [10].
Większa kolonizacja drobnoustrojów na skórze uszkodzonej może wynikać z występowania miejsc trudno dostępnych dla środków myjących i dezynfekcyjnych [5]. Z drugiej strony, obniża się jakość dezynfekcji rąk, co według PSPE może być skutkiem podświadomego unikania kontaktu z czynnikiem drażniącym [11]. Zdrowa skóra personelu istotnym elementem w walce z zakażeniami, stanowiąc ważny składnik strategii skutecznej higieny rąk. Ogólnoświatowe, jak i polskie zalecenia wskazują na konieczność zaopatrzenia pracowników opieki zdrowotnej w produkty nawilżające [4, 5]. Ze względu na ograniczony czas między procedurami prawidłowe nawilżanie i odbudowa uszkodzonej bariery skórnej w trakcie pracy personelu medycznego są praktycznie nierealne. Jednocześnie nie jest możliwe zminimalizowanie ekspozycji na czynniki uszkadzające barierę skórną tj. środki myjące, dezynfekcyjne oraz korzystanie z rękawic medycznych. Już w 2005 roku Davis D.D. w AORN Journal zasygnalizował potrzebę stosowania alternatywy do kremów i emulsji, która nie wymagałaby wprowadzania dodatkowych obowiązków personelowi opieki zdrowotnej. Zaproponowaną alternatywą miały być rękawice medyczne z wewnętrzną powłoką zawierającą terapeutyczne substancje poprawiające stan skóry [12]. Rewolucję w walce z zakażeniami stanowią rękawice nitrylowe z warstwą wewnętrzną o właściwościach regeneracyjnych oraz antybakteryjnych jako idealne uzupełnienie procedur higieny rąk.
rękawice nitrylowe Sempercare Green, rękawice nitrylowe Sempercare Silk, rękawice nitrylowe Velo
W ciągu ostatnich kilkunastu lat rynek rękawic diagnostycznych zmieniał się dynamicznie, by zapewnić pracownikom opieki zdrowotnej jak najlepszą ochronę w zakresie powszechnie zagrażających im czynników. Wprowadzanie nowych rozwiązań umożliwia zwiększenie podstawowych elementów bezpieczeństwa pracy jak i redukcję konsekwencji epidemiologicznych (Tabela 1).
Tabela 1. Postęp na rynku rękawic diagnostycznych w ciągu ostatniej dekady
| Problem | Rozwiązanie | |
| Ekspozycja na proteiny w rękawicach lateksowych związana z ryzykiem alergii typu I | → | Zwiększenie zużycia rękawic syntetycznych - nitrylowych |
| Narażenie na związki chemiczne zawarte w środkach dezynfekcyjnych | → | Potwierdzenie barierowości dla powszechnie stosowanych chemikaliów (norma EN 374-3) / Podwójne oznakowanie rękawic medycznych |
| Narażenie na drobnoustroje krwiopochodne | → | Potwierdzenie barierowości dla drobnoustrojów wg ASTM F1671 i EN 374-2 / Podwójne oznakowanie rękawic |
| Niedostateczna pielęgnacja skóry | → | Stosowanie rękawiczek medycznych z wewnętrzną powłoką nawilżającą |
| Narażenie na drobnoustroje szpitalne, zwiększona kolonizacja i przenoszenie patogenów na uszkodzonej skórze | → | Stosowanie rękawic z wewnętrzną powłoką z proteinami jedwabiu o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych i nawilżających jako uzupełnienie działania środków dezynfekcyjnych |
Najnowszej generacji rozwiązanie w postaci rękawic medycznych z wewnętrzną powłoką z proteinami jedwabiu naturalnego umożliwia teraz pracownikom opieki zdrowotnej uzyskanie najwyższego poziomu ochrony przy jednoczesnym zapobieganiu zakażeniom szpitalnym.
Początek otrzymywania szlachetnej nici jedwabnej szacuje się na około 3500 rok p.n.e. W okresie tym jedwab wytwarzano głównie w Chinach i eksportowano go tzw. jedwabnym szlakiem łączącym Chiny z Europą. Po uzyskaniu tajemnicy wytwarzania znaczącą pozycję w produkcji przyjęły Indie i Japonia.
Włókna jedwabiu naturalnego pozyskiwane są z kokonów jedwabnika morwowego Bombyx mori (Rysunek 2.) i należą do najcieńszych, a zarazem najbardziej wytrzymałych włókien naturalnych.
Rysunek 2. Kokony jedwabnika Bombyx mori
Regenerujące i poprawiające nawilżenie działanie protein jedwabiu wykorzystywane jest w kosmetyce, najczęściej w produktach pielęgnacyjnych dla skóry i włosów. Ze względu na swoje właściwości jedwab znalazł także szerokie zastosowanie w medycynie. Początkowo w Chinach stosowano wyciąg z jedwabiu w tradycyjnej medycynie chińskiej w chorobach skóry. Biokompatybilność, przyspieszenie gojenia się ran i działanie przeciwbakteryjne protein jedwabiu sprawia, że jest przez lata wykorzystywany do wytwarzania nici chirurgicznych i opatrunków [13]. Obecnie regeneracyjne, przeciwbakteryjne i inne właściwości jedwabiu naturalnego wykorzystano w rękawicach diagnostycznych najnowszej generacji.
Za niezwykłe właściwości jedwabiu odpowiadają białka strukturalne włókna. Wyodrębnić można dwie podstawowe proteiny: fibroinę, stanowiącą rdzeń nici jedwabnej (ok. 70% zawartości włókna) oraz serycynę (ok. 30% zawartości włókna) – skleroproteinę wiążącą luźne włókna fibroiny. Budowę przedstawiono na Rysunku 3.
Rysunek 3. Budowa włókna jedwabnego
Przełom w walce z zakażeniami szpitalnymi stanowią rękawice z wewnętrzną powłoką z serycyną ze względu na udowodnione właściwości przeciwdrobnoustrojowe, którym towarzyszy zdolność do odbudowy i regeneracji naturalnej bariery skórnej. Potwierdzono bakteriobójcze działanie powłoki wewnętrznej rękawic Sempermed® silk poprzez wyraźną strefę zahamowania wzrostu Staphylococcus Epidermidis na podłożu agarowym (niepublikowane wyniki).
Przeciwbakteryjne działanie serycyny wykazano również w licznych badaniach m.in. na płytkach z hodowlą: Escherichia coli, Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus i Staphylococcus Epidermidis [14, 15], Micrococcus leuteus [16] a także w wyniku powleczenia tkaniny serycyną [16]. Potwierdzono również aktywność przeciwgrzybiczą skleroproteiny jedwabnej np. wobec Cryptococcus neoformans [17].
Rysunek 4. Strefa zahamowania wzrostu drobnoustrojów w wyniku działania serycyny
Niezwykłe właściwości jedwabiu i budowa jego protein sprawiają, że substancje te stanowią obiecujące i atrakcyjne źródło pracy dla biotechnologów. Brak immunogenności i wysoka biokompatybilność związane są ze strukturą białek jedwabiu. Serycyna jest zbudowana z 18 aminokwasów, występujących w sekwencjach białek ludzkich (ludzkie aminokwasy endogenne). Skład proteiny i jej właściwości zbliżone są do białek występujących w skórze i włosach, a liczne doniesienia potwierdzają, że ma silne powinowactwo do keratyny [18].
Realizowane jest wiele prac badawczych nad wprowadzeniem serycyny do zastosowań biomedycznych. W dziedzinie tzw. medycyny regeneracyjnej, ze względu na możliwość łatwej biodegradacji, dostępności i hydrofilowości, serycyna jest często łączona z innymi polimerami w celu wytworzenia różnych „rusztowań” narządowych [19], czy w regeneracji skóry [20].
Rękawice medyczne z powłoką wewnętrzną zawierającą serycynę, dzięki opisanym właściwościom mogą być zatem stosowane nawet u osób o wrażliwej i najbardziej delikatnej skórze.
Wewnętrzna warstwa z proteinami jedwabiu w rękawicach diagnostycznych pozwala na zachowanie odpowiedniego nawilżenia skóry dłoni, a higroskopijność serycyny redukuje również dyskomfort związany z poceniem się. Większość aminokwasów budujących serycynę, będącą składnikiem powłoki wewnętrznej rękawic diagnostycznych, stanowią polarne: seryna i kwas asparaginowy, dzięki którym proteina ma doskonałe właściwości hydrofilowe. Absorbcja wody oraz zapobieganie nadmiernemu uwalnianiu wody ze skóry przede wszystkim poprawia jej nawilżenie i zapobiega nadmiernemu poceniu się skóry w rękawiczkach medycznych [21].
Transepidermalna utrata wody (TEWL, ang. transepidermal water loss) jest jedną z przyczyn wysuszenia skóry, która wówczas traci swoją naturalną barierowość. Serycyna ma strukturę aminokwasową podobną do naturalnego czynnika nawilżającego (NMF, ang. natural moisturizing factor), tj. kompleksu występującego w zdrowej skórze, zapobiegającego TEWL. Białko to dzięki swojej budowie posiada znaczne możliwości retencji wody, zatem odgrywa ważną rolę w utrzymaniu odpowiedniego nawodnienia skóry. Serycyna tworzy na powierzchni skóry delikatną warstwę - powłokę, co pozwala skórze swobodnie oddychać, czyniąc ją gładką i aksamitną, przy jednoczesnym zapobieganiu utraty wody [22].
Skutek nawilżenia po zastosowaniu preparatów z serycyną zaobserwowano w postaci wygładzenia na skórze zmarszczek i nierówności [23].
Rysunek 5. Zapobieganie transepidermalnej utracie wody dzięki naturalnemu czynnikowi nawilżającemu
Rękawice diagnostyczne z pokryciem wewnętrznym z naturalnego jedwabiu powodują łagodzenie objawów skórnych i regenerację widocznych zmian powstałych w wyniku podrażnień i uczuleń. Już po dwóch tygodniach stosowania rękawiczek medycznych Sempercare® silk u osób z problemami skórnymi stwierdzono znaczącą poprawę wyglądu skóry, nawilżenia i zaleczenie zmian zapalnych (niepublikowane wyniki). Składniki jedwabiu mogą być stosowane w kontakcie z nawet bardzo wrażliwą skórą. Koller D.Y. i wsp. w badaniach klinicznych potwierdził skuteczność opatrunków z serycyną w leczeniu atopowego zapalenia skóry u dzieci [24].
Serycyna wykazuje działanie stymulujące produkcję naturalnego kolagenu, wspomaga rekonstrukcję tkanek miękkich i przyspiesza gojenie ran [22, 25]. Po 15 dniach stosowania kremu z serycyną u szczurów osiągnięto całkowite zasklepienie ran (Rysunek 6) [26].
Indukcja przyspieszonego gojenia się ran wykazana została także w badaniach in vitro, gdzie obserwowano zwiększoną proliferację komórek ssaków [22]. Skleroproteina jedwabna wykazywała także aktywność biologiczną w zapobieganiu śmierci komórkowej oraz wspomagała proliferację komórek nawet po nagłym pozbawieniu pożywki [28].
Rysunek 6. Efekt działania kremu z serycyną po 15 dniach podaży u szczura [31]
Dodatkowe właściwości rękawic medycznych z wewnętrzną powłoką z proteinami jedwabiu dotyczą działania przeciwstarzeniowego serycyny, które bezpośrednio związane jest z utrzymaniem odpowiedniego nawilżenia skóry. Wraz z wiekiem zmniejsza się poziom naturalnego czynnika nawilżającego, zatem, jak wyżej wyjaśniono, serycyna doskonale uzupełnia warstwę zapobiegającą utracie wody. Na poziomie komórkowym na starzenie bezpośrednio wpływają także uszkodzenia spowodowane światłem UV, czy wolne rodniki. W badaniach in vitro potwierdzono prewencyjne działanie serycyny w zakresie uszkodzeń spowodowanych promieniowaniem UV [22]. Wyniki badań na fibroblastach wskazały na anty-apoptotyczny efekt skleroproteiny jedwabnej w komórkach napromieniowanych UVB poprzez hamowanie działania kaspazy 3, prawdopodobnie w wyniku zmniejszenia stresu oksydacyjnego [28].
Fenomenalne właściwości protein jedwabiu wykorzystano w rękawicach diagnostycznych nowej generacji rękawiczki Sempercare® Silk. Rękawice z wewnętrznym pokryciem z serycyną stanowią tym samym idealne i przełomowe rozwiązanie w prewencji zakażeń szpitalnych. Dzięki zastosowaniu rękawiczek medycznych z proteinami jedwabiu możemy osiągnąć pożądaną, pełną ochronę użytkownika, ale i bardziej skuteczną higieną rąk, uzupełnioną przeciwdrobnoustrojowym działaniem warstwy wewnętrznej. Poprawa ciągłości bariery skórnej obniża kolonizację drobnoustrojów na dłoniach, przywraca naturalną ochronę. Udowodnione działanie antybakteryjne stanowi dopełnienie procedury mycia i dezynfekcji. Podczas wykonywania codziennych czynności w rękawicach nitrylowych z powłoką z proteinami jedwabiu skóra użytkownika ulega regeneracji, nawilżeniu i wygładzeniu. Biokompatybilne pokrycie wewnętrzne umożliwia stosowanie rękawic diagnostycznych tego typu nawet przez osoby z najbardziej wrażliwą skórą.
kategorie
rękawiczki diagnostyczne, rękawiczki nitrylowe zielone, rękawiczki nitrylowe białe, rękawiczki lateksowe.
Czytaj też artykuł:
"Czystość mikrobiologiczna rękawic przed użyciem"
Korzystając ze strony skamex.com.pl wyrażasz zgodę na wykorzystanie przez nas plików cookies. Pozwalają nam one zapewnić Ci wygodę podczas przeglądania naszego serwisu. Więcej na temat cookies znajdziesz w Polityce Prywatności.
