Jakość
w trosce o bezpieczeństwo
Jakość
w trosce o bezpieczeństwo
Microbiological cleanliness of the gloves before use.
dr n.med. Katarzyna Majda
lek. Sławomir Gondek
Słowa kluczowe: zapobieganie infekcjom, jakość, strategia zrównoważonego rozwoju
Keywords: medical gloves, infection prevention, quality, sustainability
Wstęp
Zapobieganie zakażeniom krzyżowym jest kluczowe ze względu na bezpieczeństwo pacjenta, poprawę jakości opieki zdrowotnej oraz aspekt ekonomiczny związany z powikłaniami w procesie leczenia i wydłużeniem pobytu w placówce. Częstość występowania zakażeń pozostaje w ścisłej korelacji z rodzajem wykonywanych u pacjentów zabiegów diagnostycznych i leczniczych.
Zgodnie z procedurami szpitalnymi do metod zapobiegania zakażeniom krzyżowym należy higiena rąk oraz stosowanie się do zasad korzystania z rękawic medycznych [1]. Okazuje się jednak, że w wielu przypadkach dostarczone do szpitala niesterylne rękawice diagnostyczne są już wstępnie zanieczyszczone szczepami bakterii np. z rodzaju Bacillus, Micrococcus, czy Staphylococcus. Ten rodzaj kontaminacji należy uwzględnić w doborze rękawic do procedur u pacjentów z upośledzonym układem odporności.
Crossinfection prevention is extremely imprortant for the patient safety, healthcare quality improvement and also economic issue associated with treatment complications and extended lenght of hospital stay. Infection rates closely correlates with type of procedures.
Hospital crossinfection prevention procedures consist of hand hygiene and proper gloves usage [1]. It occures that in many cases nonsterile exam gloves delivered to hospital are initially contaminated with bacteria e.g. Bacillus, Micrococcus or Staphylococcus. This type of contamination should be taken into consideration to chose gloves for patients with impaired immune resistance.
Zgodnie z wytycznymi PSPE (Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych) za najważniejszy czynnik wpływający na zapobieganie rozprzestrzenianiu się zakażeń szpitalnych uznaje się higienę rąk. Ponadto, jako istotne elementy w prewencji zakażeń wskazywane były: minimalizowanie uszkodzeń skóry rąk oraz właściwe użycie rękawiczek ochronnych.
Rzadko uświadamiany jest fakt, że część rękawic diagnostycznych niesterylnych stosowanych w szpitalach może być zanieczyszczona bakteriami jeszcze przed użyciem. Badania ognisk kolonizacji śluzówkowej (oczy, gardło i stolec) bakterią Bacillus cereus w Oddziale Intensywnej Terapii noworodków we francuskim Szpitalu Uniwersyteckim w Saint-Etienne wykazały obecność tej bakterii w dyspenserach kartonowych jednorazowych rękawiczek diagnostycznych. Kilka miesięcy później zarejestrowana została kolonizacja przewodu pokarmowego i przypadki zakażenia Clostridium perfringens w tej samej jednostce bez pozytywnych hodowli tej bakterii ze środowiska szpitalnego [2].
Bakterie wyizolowane w przytoczonych badaniach były obecne w opakowaniach rękawic medycznych przed ich otwarciem. Bez względu na to, czy drobnoustroje tworzą przetrwalniki, czy nie, warunki przeżycia na powierzchni rękawiczek medycznych są wystarczające, aby skażenie pozostało niebezpieczne aż do momentu użycia. Do skażenia powierzchni rękawic medycznych dochodzi po zakończonym procesie produkcji na etapie pakowania gotowego produktu w kartonowe dyspensery. Nadal w wielu fabrykach rękawic diagnostycznych sposób pakowania jest całkowicie ręczny. Powodem zanieczyszczania rękawic medycznych jest bezpośredni kontakt dłoni pracowników z wieloma rękawicami. Biorąc pod uwagę niestety często niski poziom przestrzegania procedur higienicznych oraz brak faktycznego wdrożenia procedur higieny rąk, zwłaszcza u najtańszych producentów ryzyko otrzymania skontaminowanych rękawic relatywnie wysokie. Należy pamiętać, że w tropikalnych warunkach zapewnienie właściwej czystości pomieszczeń i systemów wentylacji, które gwarantują odpowiedni poziom czystości mikrobiologicznej jest wyjątkowo kosztowny.
Niektóre, dostępne na rynku europejskim rozwiązania opakowań ze względu na charakterystyczny sposób układania muszą być pakowane ręcznie. Układanie rękawic medycznych w opakowaniu w taki sposób, że jedna rękawica pociąga za sobą kolejną wymaga kontaktu dłoni pracownika fabryki z każdą sztuką układanej rękawicy. Okazuje się, że tak pakowane rękawice medyczne są istotnie częściej skażone niż rękawice w klasycznych opakowaniach. Spośród losowo wyizolowanych próbek pobranych z opakowań do pojedynczego pobierania rękawic od dołu aż z 80% hodowano bakterie Bacillus sp., Micrococcus sp. oraz Staphylococcus sp., podczas gdy odsetek pozytywnych hodowli z rękawic pobranych z opakowań klasycznych nie przekraczał 30% oraz ograniczony był wyłącznie do Micrococcus sp. [3]. W powyższym aspekcie wydaje się, że warto zwrócić uwagę na dostępne już na rynku rękawice medyczne, których proces pakowania jest zautomatyzowany tak, aby minimalizować ryzyko kontaktu rękawiczek medycznych z dłońmi pracowników.
Nie należy zapominać, że poza niebezpieczeństwem związanym z zakażeniami Staphylococcus, Enterococcus czy Clostridium, również bakterie z rodzaju Bacillus mogą powodować groźne w konsekwencjach zakażenia. Według klasyfikacji stanowiącej załącznik do obowiązującego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych [4] bakterie rodzaju Bacillus (B. subtilis i B. thuringiensis) zaliczono do drugiej grupy ryzyka. Wskazane gatunki charakteryzuje duża zdolność adaptacyjna do zmieniających się warunków środowiska. Wykazano związek z zakażeniami szpitalnymi B. subtilis zwłaszcza u pacjentów z obniżoną odpornością, a ich zjadliwość związana jest z wytwarzanymi przez nie toksynami oraz alergenami [5]. Bakterie B. subtilis mogą m.in. powodować problemy gastryczne o charakterze gastroenterocolitis oraz infekcje ran [6].
Wybierając rękawice diagnostyczne należy zwrócić uwagę na standardy potwierdzone certyfikatami dotyczącymi ich produkcji. Obecnie uznani producenci wdrożyli złożone systemy zarządzania jakością (ISO 9001, ISO 13485), zarządzania środowiskowego (ISO 14001), bezpieczeństwa i higieny pracy (OHSAS 18001 lub PN-N 18001) oraz stosują wysokie standardy etyczne (np. członkostwo w stowarzyszeniu BSCI - ang. Business Social Compliance Initiative). W zakresie zgodności z wytyczonymi założeniami audyty przeprowadzane są przez jednostki niezależne od producenta, a ich wyniki potwierdzone odpowiednimi certyfikatami.
Do obowiązków producenta rękawiczek diagnostycznych wdrażającego wymienione standardy należy m.in. stwarzanie bezpiecznego i higienicznego środowiska pracy oraz zwiększenie świadomości pracowników w zakresie indywidualnych stanowisk pracy. Wdrożenie standardów jest istotnym elementem w szeroko rozumianej strategii zrównoważonego rozwoju.
Podsumowanie
W zapobieganiu zakażeń szpitalnych niezwykle istotne jest przestrzeganie procedur higieny rąk, zachowania barierowości skóry oraz prawidłowego korzystania z medycznych rękawic nitrylowych. W kontekście zanieczyszczeń mikrobiologicznych związanych z ręcznym pakowaniem rękawic należy unikać rozwiązań wymuszających kontakt z dłońmi pracowników podczas ich pakowania w kartonowe dyspensery. Kierując diagnostyczne rękawice medyczne do kontaktu z pacjentami o szczególnej wrażliwości na czynniki zakaźne, jak np. na Oddziałach Intensywnej Terapii, na Blokach Operacyjnych, Oddziałach Onkologicznych, czy Dziecięcych, należy wziąć pod uwagę sposób produkcji, pakowania i zarządzania jakością.
LITERATURA:
Kategorie: rękawiczki chirurgiczne, rękawiczki lateksowe, rękawiczki nitrylowe Sempacare green, rękawiczki winylowe.
Czytaj też artykuł:
"Rękawice najnowszej generacji w prewencji zakażeń szpitalnych"
Korzystając ze strony skamex.com.pl wyrażasz zgodę na wykorzystanie przez nas plików cookies. Pozwalają nam one zapewnić Ci wygodę podczas przeglądania naszego serwisu. Więcej na temat cookies znajdziesz w Polityce Prywatności.
